امام سجاد صدای مظلومیت در تاریخ خاموش است

در روزگاری که سکوت بر حق حاکم بود، امام سجاد (ع) با زمزمه دعا و مناجات، پرچم مظلومیت را برافراشت. صدایی که در ظاهر خاموش بود، اما در دل تاریخ ماندگار شد.

به گزارش خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی «افق سرعین»، امام زین‌العابدین، علی بن الحسین (ع)، شخصیتی است که تاریخ از عظمت روح او سخن گفته، ولی سیاست‌ورزان زمانه‌اش در زمان حیات او، سعی در خاموش کردن این نور الهی داشتند. دوران زندگی امام سجاد، دورانی آکنده از ظلم، فساد، تزویر و خفقان بود. اما در همین بستر خفقان، امام با ابزار دعا، تربیت، مناجات و تعلیم حقوق انسانی، حماسه‌ای دیگر از ولایت و مقاومت را رقم زد؛ حماسه‌ای که با شهادت مظلومانه‌اش به نقطه اوج رسید.

سیمای امام در تاریخ

امام سجاد (ع) فرزند سیدالشهدا و نوه امیرالمؤمنین علی بن ابی‌طالب (ع) بود. در واقعه کربلا حضور داشت اما به دلیل بیماری شدید، توانایی شرکت در نبرد را نداشت. همین بیماری که گویی از تقدیر الهی بود، سبب شد تا او از تیغ دشمن در امان بماند تا بار امانت امامت را به دوش بکشد.

امام بعد از شهادت پدرش، امامت را در بدترین شرایط ممکن آغاز کرد. بنی‌امیه با تمام قوا در حال پاک‌سازی آثار اهل‌بیت و تحریف ارزش‌های اسلامی بودند. دستگاه خلافت در اوج قدرت، بی‌رحمی و بی‌عدالتی قرار داشت و مردم با ترس و تزویر روزگار می‌گذراندند. در چنین فضایی، امام سجاد علیه‌السلام باید دین را حفظ می‌کرد.

رسالت سنگین امام سجاد بعد از عاشورا

پس از واقعه عاشورا، نقش امام سجاد در رساندن پیام این قیام الهی بسیار مهم بود. او، هم در کاخ یزید و هم در مسیر اسارت، با سخنرانی‌های کوبنده خود چهره واقعی یزید و دستگاه ظلم را برملا کرد. خطبه‌های تاریخی امام در شام، یکی از نقاط عطف افشای حقیقت عاشورا بود.

اما امام پس از بازگشت به مدینه، وارد مرحله‌ای دیگر از جهاد شد؛ جهاد خاموش و طولانی‌مدت فرهنگی. او با تربیت شاگردان، نگارش دعاهایی عمیق و پربار، تفسیر قرآن، و ارائه الگوی تربیتی از طریق "صحیفه سجادیه" و "رساله الحقوق"، راه را برای بازسازی فکری امت اسلامی هموار کرد.

روش مبارزه امام سجاد؛ تقابل نرم با استبداد

بسیاری گمان می‌برند امام سجاد تنها اهل گریه و دعا بود؛ اما حقیقت آن است که گریه‌های امام، گریه‌های سیاسی بود. او در حالی که مردم را به یاد کربلا می‌انداخت، ساختار ذهنی امت را تغییر می‌داد. صحیفه سجادیه نه فقط یک اثر عرفانی، بلکه کتابی است پر از اعتراض نرم، پنهان و حکیمانه به ظلم زمانه.

امام سجاد همچنین با حمایت از جریان‌های علمی و فکری شیعی، مانند سعید بن جبیر، ابوحمزه ثمالی، زراره، و ... شبکه‌ای از مقاومت فرهنگی را پایه‌ریزی کرد که سال‌ها بعد در عصر امام باقر و امام صادق به اوج خود رسید.

شهادتی خاموش اما پرمفهوم

امام سجاد علیه‌السلام در سال ۹۵ هجری قمری و در سن حدود ۵۷ سالگی، به دستور هشام بن عبدالملک مسموم شد. برخی منابع نیز عامل را ولید بن عبدالملک می‌دانند. دلیل شهادت او، قدرت معنوی روزافزون امام، محبوبیت اجتماعی، و نفوذ علمی و فرهنگی او در میان مردم بود که خلافت فاسد را به هراس انداخته بود.

درحالی‌که امام هرگز دست به شمشیر نبرد و علیه حکومت شورش نکرد، اما با زبان و رفتار خود، مشروعیت بنی‌امیه را به چالش کشید. حکومت نمی‌توانست این مرجع معنوی را تحمل کند. لذا مانند سایر ائمه، تصمیم به حذف فیزیکی او گرفتند.

پیکر مطهر امام در قبرستان بقیع در کنار قبر عمویش امام حسن مجتبی (ع) به خاک سپرده شد. امروزه بقعه‌ای برای آن حضرت وجود ندارد؛ اما قلوب مؤمنان، زیارتگاه همیشگی اوست.

میراث جاودانه

امام سجاد علیه‌السلام به‌رغم همه محدودیت‌ها، گنجینه‌ای گران‌بها از خود به‌جا گذاشت که از آن جمله‌اند:

۱. صحیفه سجادیه

مجموعه‌ای از ۵۴ دعا که در بردارنده معارف عمیق توحیدی، سیاسی، اجتماعی و اخلاقی است.

۲. رساله الحقوق

کتابی بی‌نظیر در تاریخ بشر درباره حقوق متقابل انسان‌ها، که صدها سال قبل از ظهور مفاهیمی چون حقوق بشر نوشته شده است.

۳. روش تربیتی مبتنی بر عبادت

امام با ترویج روح نیایش، نماز شب، گریه بر مظلومیت، و تذکر دائم به خدا، جامعه‌ای را تربیت کرد که ایمان را در برابر طاغوت زنده نگاه داشت.

جهاد در سکوت، قیام در دعا

امام سجاد علیه‌السلام با شهادت مظلومانه خود، نشان داد که مبارزه فقط در میدان جنگ نیست. گاه باید در سکوت، با مناجات و اشک، با قلم و کلمه، با تربیت و تعلیم، طاغوت را شکست داد. امروز، در دنیای پر از فریب و جنگ ترکیبی رسانه‌ای، بازگشت به روش و میراث امام سجاد یک ضرورت حیاتی است.

انتهای خبر/ ح